Het CBS laat niet alleen cijfers werken, maar ook woorden!

Door Anniek Spekking

Bij het Centraal Bureau voor de Statistiek werken twee vertalers: Gabriëlle de Vet en Frans Dinnissen. Zij geven een exclusief kijkje in de keuken van het interne vertaalbureau van het CBS en de samenwerking met het Taalcentrum-VU. Want het CBS laat niet alleen cijfers, maar ook woorden werken ... in verschillende talen

Even voorstellen

Gabriëlle en Frans hebben allebei de vierjarige hbo-opleiding Tolk-Vertaler in Maastricht (nu: Vertaalacademie) gedaan. Later zijn zij beiden als inhouse vertaler aan de slag gegaan bij het CBS. Gabriëlle ging in 2015 aan de slag bij het CBS-vertaalbureau, Frans volgde in 2017. Inmiddels werken zij alweer zes jaar met veel plezier samen.
Nadat het aantal vertalers in het CBS-vertaalteam werd teruggebracht van drie naar twee medewerkers, ontstond een grotere behoefte aan externe vertalingen. Er wordt namelijk steeds meer gepubliceerd in het Engels. Het CBS werkte al jaren naar grote tevredenheid samen met Taalcentrum-VU. Deze samenwerking werd gaandeweg dan ook uitgebreid.

Hoe ziet een werkdag van een CBS-vertaler er eigenlijk uit?

Frans: ‘Een gemiddelde werkdag ziet er als volgt uit: we beginnen met de persactua. Op deze bijeenkomst kijken we met zijn allen hoe de nieuwsberichten van het CBS dezelfde dag nog zijn overgenomen door verschillende nieuwskanalen (dagbladen, TV en radio) in de media. Het CBS wordt namelijk zeer vaak genoemd in het dagelijkse nieuws.’

Na de persactua volgt een kort werkoverleg tussen Gabriëlle en Frans voor die dag. Daarbij bekijken ze onder meer uitstaande projecten en ingezonden vertaalverzoeken van medewerkers. Deze worden dan onderling verdeeld. Op de dagelijkse planning staat ook het vertalen van een of meerdere nieuwsberichten. Voor een optimale kwaliteit worden de conceptvertalingen altijd nog bekeken door de ander.

‘Je verwacht het misschien niet’, vertelt Gabriëlle, ‘maar naast het vertaalwerk hoort het bijhouden van de socialmediakanalen in het Engels ook tot ons dagelijkse takenpakket. Wij brengen Engelstalige nieuwsberichten na publicatie dan ook gelijk onder de aandacht op onder andere Twitter.’

Wat is het leukst aan deze baan?

Gabriëlle: ‘De grote verscheidenheid aan onderwerpen vind ik geweldig. Ieder vakgebied komt langs. Verder vind ik het ook leuk om voor grotere publicaties infographics te vertalen. Daarbij probeer je informatie kernachtig en zo mooi mogelijk weer te geven.’

Frans: ‘Ik krijg veel energie van het vertalen van de nieuwsberichten, omdat je deze berichten terugziet in de media. Als vertaler zie je de inhoud voordat deze wereldkundig wordt gemaakt. Je bent dus eigenlijk al bekend met het nieuws, voordat het nieuws wordt. Dat vind ik gaaf.’

Het favoriete CBS-woord van Frans? StatLinevijver

‘Waarom ik gekozen heb voor StatLinevijver als favoriete CBS-woord? StatLinevijver is een tool voor de statistici om termen uit te ‘vissen’, vandaar vijver. Het eerste deel van het woord ‘StatLine’ klinkt vrij hard en strak. Maar door de toevoeging van vijver krijgt het toch een zachte klank. Die tegenstrijdigheid vind ik mooi.’

Welke vertaaluitdagingen komen jullie zoal tegen?

Gabriëlle: ‘Tijdens het vertalen wordt binnen het CBS (net als door Taalcentrum-VU) gebruikgemaakt van de vertaaltool memoQ. Het is een handige tool die het vertaalwerk ondersteunt, efficiënter maakt en consistent houdt. Wij proberen memoQ in te zetten om tweetalige lijsten met terminologie op te slaan, zodat we kunnen uitgaan van standaardvertalingen als hulpmiddel. Dat klinkt erg gunstig, maar het vraagt ook veel tijd om het vertaalgeheugen aan te vullen. Vooral in het begin. Daarbij moet het vertaalgeheugen zeer secuur aangevuld en bijgehouden worden.’

Frans en Gabriëlle zien dit als grootste uitdaging in hun werk. Mede doordat lang niet alle termen uit eerdere vertalingen overeenkomen met de terminologie uit classificaties die worden gehanteerd binnen de Europese Unie. En aangezien meer dan 75 procent van het statistische werk bestemd is voor de EU, moeten Gabriëlle en Frans zorgen dat de termen zoveel mogelijk overeenkomen met internationaal gestandaardiseerde termen zoals die van Eurostat (het Europees bureau voor statistiek). Dit is een ongoing proces dat veel tijd en discipline vergt.

Wanneer schakelen jullie ons in?

Frans: ‘Wij schakelen het Taalcentrum-VU voornamelijk in bij grote publicatieprojecten. Door de jarenlange samenwerking is er een vertrouwde band ontstaan. Hierdoor weet je dat je op elkaar kunt bouwen. Verder ervaren we het als zeer prettig om met een vaste pool van vertalers te werken. Kortom: we zijn heel erg tevreden met de samenwerking zoals die nu is.’