‘Een goede vertaler kent alle valkuilen van ChatGPT’

We zitten middenin een AI-revolutie. We worden omringd door ChatGPT-content. Vertaalmachines zijn beter dan ooit. In deze reeks interviews spreken we met jonge, gedreven vertaaltalenten. Blijven menselijke vertalers relevant? Welke meerwaarde bieden ze, en hoe zien zij hun toekomst? Dit keer interviewen we Jorn Wensink.

Je begon je vertaalloopbaan op de Vertaalacademie. Hoe kwam je daar terecht? Wilde je altijd al vertaler worden?
Ik heb eerst een jaar journalistiek gedaan, maar ik merkte al snel dat mensen lastigvallen met kritische vragen niet mijn ding was. Taal en schrijven vond ik wel leuk, dus koos ik voor een vertaalopleiding.

Je werkt nu een paar jaar als vertaler, en doet na je hbo-opleiding ook nog een master. Bereiden de studies je goed voor op het werkende leven als vertaler?
Ik denk dat de combinatie van hbo en universitair heel mooi uitpakt. De Vertaalacademie is heel praktisch; je maakt veel ‘vertaalmeters’. In de master doe ik wetenschappelijke inzichten op en leer ik over vertaaltheorie; dat zie ik als een waardevolle aanvulling .

Je was net een jaar professioneel aan het vertalen, toen ChatGPT werd gelanceerd. Hoe was dat?
Mijn eerste gedachte was: ‘Goh, een nieuwe DeepL’. Het is een ander systeem, maar voor vertalen doet het min of meer hetzelfde. Ik ben er niet bang voor, maar ik merk wel dat de helft van mijn opdrachten nu bestaat uit post-editing: vertalingen nabewerken die met AI gemaakt zijn. Dat doe ik minder graag dan het ‘echte vertaalwerk’, maar het hoort er nu eenmaal bij. Ieder vak is aan verandering onderhevig.

Denk je niet dat werken met AI de vertaalkwaliteit beïnvloedt? 
Soms wel, maar daarom heb ik zelf een speciale aanpak bedacht. Ik kopieer de machinevertaling niet, maar typ die over. Dan ben ik namelijk meer geneigd om aanpassingen te maken, en het kost minder tijd dan staren naar zo’n zin uit de vertaalmachine.

Wat voeg jij in het nabewerken nog toe aan een vertaling?
Ik zorg ervoor dat je een veel natuurlijkere tekst krijgt dan het rauwe resultaat dat uit een vertaalmachine komt rollen. Engelse teksten worden bijvoorbeeld vaak passief geschreven. Een vertaalmachine zoals DeepL neemt die passieve constructie dan gewoon over in de Nederlandse vertaling, terwijl het Nederlands een hele actieve taal is. Zoiets haal ik er direct uit, dat levert veel fijnere teksten op.

Hoe ziet de vertaler van de toekomst eruit? Wat moet je kunnen over vijf jaar?
Je moet een taalprofessional zijn, de taal tot in de puntjes beheersen. Maar je moet ook steeds meer een technisch specialist worden. Hoe werken programma’s als ChatGPT, wat zijn de valkuilen? Als je precies weet wat een programma niet kan, dan kun je ook goed laten zien wat je meerwaarde is.

De opdrachtgever weet dat vaak niet. Zo werkte ik laatst aan een vertaling die de klant zelf met DeepL Pro had gemaakt. Stock was vertaald als voorraad, maar als het over aandelen gaat, dan is het toch echt iets anders. De machinevertaling heeft vaak niet door wanneer je een term in een andere context gebruikt.

Wat vind je mooi aan het vertaalvak?
Eigenlijk is het antwoord heel simpel: lekker met Nederlands bezig zijn. Ik hou van de Nederlandse taal en van andere culturen. Als vertaler kun je daar fulltime mee bezig zijn, puzzelen, zinnen omgooien. Bovendien leer je iedere dag iets nieuws, zo heb ik me vorige week verdiept in de wereld van vorkheftrucks. Ik denk dat ik mijn hele leven actief blijf als vertaler.

Heb je nog een tip voor de mensen die overwegen om een taal te studeren, of het vertaalvak in te gaan?
Als ik nog eens moest kiezen, zou ik het zeker weer doen. Het is leuk om met taal te werken, ik doe genoeg ‘echt’ vertaalwerk, en je kunt ook ondertitelen, of tolken. Ik ben bovendien beëdigd vertaler; daar is veel vraag naar. DeepL kan geen stempels zetten om een vertaling te certificeren, dus daarmee garandeer ik dat ik in de toekomst ook nog werk heb.

En voor beginnende vertalers: we zijn best introvert, dat zit denk ik in onze natuur. Mijn tip: laat jezelf en je enthousiasme voor het vak zien. Dat betekent dat je meteen heel zichtbaar bent, en dat helpt.

Kwaliteitsvertalingen nodig?

Bekijk deze pagina voor meer informatie of neem contact met ons op via vertaalbureau@taalcentrum-vu.nl.