Het leed dat samenstellingen heet

In de blog over verengelste functietitels kwam al aan bod dat je invloed van het Engels terugziet in functietitels en vacatureteksten. Waar het zich ook manifesteert, is in het los schrijven van samengestelde woorden. In het Engels wordt dit wel gedaan (bijvoorbeeld bij account manager), terwijl het leenwoord in het Nederlands juist aan elkaar geschreven wordt (accountmanager). We zetten de belangrijkste regels voor aaneen of los schrijven van samenstellingen graag voor je op een rijtje.

Schrijf woorden zo veel mogelijk aan elkaar

Een samenstelling is een combinatie van woorden die een eenheid vormt. Zo kun je in de Nederlandse taal oneindig veel combinaties vormen; communicatie + adviseur wordt samen communicatieadviseur en vuilnis + zakken + merk wordt samen vuilniszakkenmerk. Door deze driedelige samenstelling aan elkaar te schrijven, vormt die één geheel. Dat voorkomt dat er onduidelijkheid ontstaat over de betekenis. Kijk maar eens naar de volgende voorbeelden:

• hoge school en hogeschool
• betaal pas en betaalpas
• morgen vroeg en morgenvroeg
• platte land en platteland

Wanneer gebruik je een koppelteken?

De hoofdregel is dat je alle samenstellingen aan elkaar schrijft, tenzij er sprake is van problemen bij de leesbaarheid. Bijvoorbeeld als er sprake is van klinkerbotsing:

• re-integratie in plaats van reintegratie
• data-analyse in plaats van dataanalyse

Daarnaast gebruik je ook een koppelteken als je een afkorting in de samenstelling verwerkt, bijvoorbeeld bij SWOT-analyse of IT-specialist.

Tot slot de lastige gevallen: lange samenstellingen en combinaties met Engelse woorden

Weet je niet goed of je een woord nu wel of niet aan elkaar moet schrijven? In het geval van driedelige samenstellingen bijvoorbeeld kun je jezelf de volgende vraag stellen: hoort het eerste deel bij het tweede deel? Dan schrijf je het aaneen. Hoort het eerste deel bij het hele volgende woord? Dan schrijf je het los. Enkele voorbeelden:

• langebaantraining (lange zegt iets over de baan: een training op de lange baan)
• lange baantraining (lange zegt iets over de training: een baantraining die lang duurt)
• het wittewijnglas (witte zegt iets over de wijn: een glas voor witte wijn)
• het witte wijnglas (witte zegt iets over het glas: een wit glas voor wijn)

Bij samenstellingen met (ingeburgerde) Engelse woorden is de regel dat we deze in het Nederlands aan elkaar schrijven, zoals we hebben gezien met accountmanager. Hetzelfde geldt voor woorden als marketingmanager en contentspecialist. Gaat het om een langere woordcombinatie, dan mag voor de duidelijkheid ook een koppelteken gebruikt worden; zowel customerserviceafdeling als customerservice-afdeling zijn hier juist.