Hoe beoordeel je de kwaliteit van een vertaling?

Als vertaalbureau leveren wij vanzelfsprekend vertalingen van hoge kwaliteit. Maar hoe beoordeel je eigenlijk de kwaliteit van een vertaling?

Spreek je zelf goed Engels, dan kan het voorkomen dat je twijfelt of een vertaling wel echt goed is. Dat je het idee hebt dat de vertaling te letterlijk is, of dat er een vertaalmachine aan te pas is gekomen. Een kritische blik is natuurlijk altijd goed, daarom helpen we je graag op weg. Hoe kun je de kwaliteit van een vertaling beoordelen?

Vooraanstaande wetenschappers in het vertaalveld houden zich al langer bezig met de vraag: hoe kun je objectief de kwaliteit van een vertaling meten? Dat blijkt lastiger dan gedacht. Er is namelijk geen consensus over de term 'vertaalkwaliteit', laat staan over hoe die te meten. Subjectiviteit blijft dus een issue. In de woorden van de Zuid-Afrikaanse schrijfster Marlene van Niekerk: ‘Vertalen is geen exacte wetenschap, maar exacte kunst.’ Hoewel er vaak meerdere, acceptabele en verdedigbare vertaalkeuzes zijn, is niet élke vertaling van even goede kwaliteit. Wat goed is, kan immers ook per domein, per opdrachtgever, per tekstdoel en doelgroep variëren.

Vertaalkwaliteit beoordelen: 5 tips

De wetenschap geeft gelukkig wel een paar richtlijnen. We zetten ze hieronder voor je op een rij.

1. Bevat de vertaling fouten?

De eerste tip ligt voor de hand: ontdek je bij het lezen van de vertaling tikfouten, schoonheidsfouten en/of grammaticale onjuistheden, dan laat de kwaliteit te wensen over. Eén of twee tikfouten hoeven natuurlijk niet te betekenen dat de hele vertaling slecht is, maar van een goede vertaling mag je minimaal verwachten dat deze foutloos is.

2. Is de vertaling 'onzichtbaar'?

Als je een vertaling leest, dan merk je als het goed is niet dat de tekst oorspronkelijk in een andere taal is geschreven. De vertaling moet ‘onzichtbaar’ zijn, je moet de tekst goed kunnen volgen zonder de originele tekst erbij. Dus: hoe onzichtbaarder de vertaling, hoe hoger de kwaliteit van de vertaalde tekst.

3. Klopt de vertaling met de brontekst?

Een goede vertaling maakt ook eventuele ingewikkelde formuleringen uit de brontekst beter leesbaar, begrijpelijker. Om te kunnen beoordelen of de vertaler dat heeft gedaan, heb je de deskundige mening nodig van een native speaker van zowel de brontaal als de doeltaal. Was de brontekst moeilijk te volgen, maar is de vertaling juist prettig leesbaar? Dan heb je te maken met een vertaling van hoge kwaliteit. Natuurlijk blijft de inhoud ongemoeid en overeind. Een goede vertaling bevat bovendien preferred translations voor woorden die speciaal in jouw organisatie of branche gebruikt worden.

4. Hoe vlot leest de vertaling?

Roept de vertaalde tekst nog vragen op, of leest deze vlot en is de inhoud duidelijk? In dat laatste geval is de kans groot dat het de vertaler is gelukt om de brontekst goed te reproduceren. Een vertaling moet juist lezen als een op zichzelf staande tekst.

5. Wat is de cognitieve belasting van de vertaling?

Je kunt de kwaliteit van een vertaling ook beoordelen met zogenoemde eyetrackingtechnologie. Deze software registreert alle bewegingen van jouw oog tijdens het lezen. Hiermee wordt de cognitieve belasting gemeten: hoeveel moeite kost het je om de vertaling te lezen? Pupilverwijding zou een toename in de cognitieve belasting aangeven. Maar ook zonder eyetrackingtechnologie kun je de cognitieve belasting meten. Immers, hoe vermoeiender het is om een tekst te lezen, hoe hoger de cognitieve belasting. Een goede vertaling lees je moeiteloos!

Toch nog vragen over de kwaliteit van de vertaling? Neem contact op met ons vertaalbureau

Als je wil beoordelen hoe goed een vertaling is, zijn er dus de nodige tips en tools voorhanden. Heb je toch nog twijfels? Neem dan gerust contact op met onze vertaalexperts. Zij beoordelen de vertaling graag voor je, en corrigeren deze waar nodig. Ook lichten ze graag hun keuzes voor bepaalde formuleringen of woorden toe. Feedback is altijd welkom. Hoe meer we weten over jouw ideeën en voorkeuren voor de vertaling, hoe beter we deze voor je kunnen vertalen, hoe beter de kwaliteit.