Het is Panne(n)koekdag, leve de tussen-n

Het is vandaag Nationale Pannenkoekdag. De dag waarop basisschoolleerlingen door het hele land pannenkoeken bakken voor ouderen in de buurt. Of bakken ze pannekoeken? Hoe zit het ook alweer met de tussen-n?

Tussen-n: de officiële regel

De officiële regel voor de tussen-n is als volgt: Schrijf een tussen- n als het eerste deel van het woord ( pan) alleen een meervoud op -en heeft (pannen) en niet (ook) op –es (pannes is fout). Dus: pannenkoek.

Heeft het eerste woord wél een meervoud op –es, dan schrijf je géén tussen-n: gedachte – gedachten/gedachtes, dus: gedachtesprong.

De regel voor de tussen-n is niet altijd gemakkelijk toe te passen. Zo schrijven we wel koninginnensoep, koninginnenhapje en koninginnenrit, maar schreven we de voorloper van Koningsdag als Koninginnedag. Hiervoor geldt dat het eerste deel van de samenstelling in Koninginnedag verwijst naar 'een persoon die in de gegeven context uniek is': er was in het land maar één koningin op dat moment. Terwijl bij de andere voorbeelden de gewone regel voor de tussen-n geldt. De voorbeelden verwijzen namelijk niet naar de koningin als persoon.

Tussen-n & tussen-s

Maar als we Koninginnedag zonder tussen-n schrijven, waarom is Koningsdag dan wel met een tussen-s? Immers, er is toch maar één koning? Voor de tussen-s wordt er vaak gekeken of deze verbindingsletter de uitspraak bevordert. Bij Koningsdag is dat het geval, en bijvoorbeeld ook bij koningspaar, koningsvaart of koningssloep.

Tussen-n, vaste regel of contextafhankelijk?

De vraag is, moet je de tussen-n altijd schrijven volgens de officiële regel of ben je, net als bij de tussen-s, iets vrijer in het gebruik ervan? Volg je het Groene Boekje, dan volg je de hierboven beschreven spellingsregel. In de spellingwijzer van het Genootschap Onze Taal is het schrijven van de tussen-n echter een vrije kwestie. Sterker nog, Onze Taal hanteert hier geen vaste regels voor: taalgebruikers mogen op hun eigen gevoel af gaan. Maar dat gevoel verschilt natuurlijk per persoon. Wil je veilig zitten en zeker weten dat je het goed doet, gebruik dan de officiële regel van het Groene Boekje. Kom je er toch niet uit? Fris je Nederlands op met onze eendaagse workshop Correct Nederlands!